Trwanie w toksycznym związku jest podstawowym symptomem współuzależnienia. Problem dotyczy najczęściej kobiet, które są partnerkami alkoholików lub narkomanów. Z bardzo trudną sytuacją życiową i emocjonalną zmagają się przez wie lat, licząc, ze uda im się zmienić sytuację. Mimo wielu niepowodzeń są przekonane, że posiadają zdolność do wywierania znaczącego wpływu na drugiego człowieka, że mogą wyrwać partnera z nałogu, ocalić związek i rodzinę.

Współuzależnienie charakteryzuje się stałym stawianiem potrzeb innych osób (partnera, rodziny) przed własnymi potrzebami, co prowadzi do pomoc-wspoluzaleznionymwyniszczenia emocjonalnego i fizycznego. Jest formą dostosowania się do przetrwania w sytuacji przewlekłego stresu. To przystosowanie przebiega etapami. Początkowo bezskutecznie interweniują, stawiają warunki, proszą o zmianę zachowań, a nawet grożą porzuceniem. Starają się zrozumieć przyczyny sięgania po alkohol czy narkotyki przez osobę bliską. Z czasem izolują się od znajomych, rodziny, ukrywają problem i usiłują kontrolować zachowania uzależnionego. Pomagają partnerowi trwać w nałogu, często przejmując odpowiedzialność za życie jego i rodziny. W końcu wobec braku efektu swych działań poddają się, tracą nadzieję na zmianę, żyją w poczuciu, z jednej strony winy, że nie sprawdziły się, z drugiej poczucia krzywdy i braku nadziei.
Efektem funkcjonowania w przewlekłym stresie są zaburzenia w sferze zdrowia psychicznego i fizycznego, które uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie:
● gwałtowne zmiany nastroju (huśtawka emocjonalna)
● dolegliwości psychosomatyczne
● zaburzenia odżywiania
● poczucie niskiej wartości
● zaburzenia sfery seksualnej
● silna obawa przed zmianami
● zażywanie leków uspakajających, nasennych, które mogą prowadzić do lekomanii
● obniżony nastrój, niepokój
● nerwica
● stany depresyjne z myślami samobójczymi
Osoba współuzależniona najczęściej występuje w roli ofiary. Lituje się nad sobą i kręci wokół uczucia krzywdy, albo reaguje agresją w stosunku do samej siebie, karząc się za sytuację, w której się znalazła. Bardzo trudno jej zwrócić się o pomoc w rozwiązaniu własnych problemów.
Psychoterapia pomaga przejść z pozycji ofiary na pozycję osoby, która przyjmuje prawdę o sobie, zaczyna rozumieć błędy i mimo dostrzeżenia w sobie osoby niedojrzałej i poranionej, akceptuje siebie. To właśnie może stać się pierwszym krokiem do wyjścia z niewoli zadręczania się bolesną teraźniejszością i jeszcze trudniejsza przeszłością Psychoterapeuta ułatwi osobie współuzależnionej uznać bezsilność wobec nałogu partnera, zrozumieć sytuację życiową, a także powtarzane schematy postępowania. Oferuje wsparcie, psychoedukację, oraz pomoc w zrozumieniu samego siebie.